BM Cenevre Ofisi’nde 78. DSA Toplantısı Başladı ve Güncel Gelişmeler

BM Cenevre Ofisi’nde 78. Dünya Sağlık Asamblesi (DSA) Toplantısı Açılışı ve Güncel Durumlar

Birleşmiş Milletler’in (BM) Cenevre Ofisi’nde düzenlenen 78. DSA’nın açılışında, Filipinler Sağlık Bakanı Teodoro Javier Herbosa yeni başkan olarak seçildi. Bu önemli toplantıda, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus yaptığı konuşmada, özellikle Gazze bölgesinde yaşanan insanlık dramını ve sağlık alanındaki acil ihtiyaçları dile getirdi.

Ghebreyesus, sözlerine, Gazze’de yürütülen çocuk felci aşılama kampanyasının başarıyla tamamlandığını ve bu sayede çocukların sağlığını koruma altına aldıklarını ifade ederek başladı. Ancak, bölgedeki insani krizin derinleştiğine dikkat çekerek, şunları kaydetti:

• Son iki ayda devam eden ablukanın, iki milyon insandan oluşan Gazze halkını ciddi anlamda tehdit ettiğini, sadece birkaç dakika içinde engellenen 116 bin ton gıda ile yaşam malzemelerinin, bölgedeki insani durumu daha da kötüleştirdiğini,
• İnsanların temel ihtiyaçlarına ulaşımda yaşanan zorluklar ve saldırılar sonucu birçok sağlık hizmetinin aksadığına,
• Sağlık altyapısının ve hastanelerin çatışmalar ve saldırılar sebebiyle ciddi zarar gördüğüne vurgu yaptı.

Ghebreyesus, insanların önlenebilir hastalıklardan ölümlerinin arttığını, ilaçların ve tıbbi malzemelerin sınırda beklediğini ve sağlık hizmetlerine erişimin ciddi şekilde kısıtlandığını belirtti. Ayrıca, Kasım 2023’ten itibaren, DSÖ’nün 617 kanser hastası ve toplamda 7.300’den fazla hastanın tıbbi tahliyesine destek verdiğini, ancak hâlâ 10.000’den fazla hastanın acil tıbbi tahliyeye ihtiyaç duyduğunu vurguladı.

Ghebreyesus, ülkelerden bu hastaların kabul edilmesi ve insani yardım malzemelerinin girişine izin verilmesini talep etti. Ayrıca, Her Dünya Sağlık Asamblesi’nin bu yılki toplantısının, önceki yıllara kıyasla daha kritik bir öneme sahip olduğunu ve DSÖ Salgın Anlaşması’nın kabul edilmesi için umutlarını dile getirdi. Bu anlaşmanın, küresel sağlık krizlerinin yönetiminde yeni bir dönemi başlatacağını ifade etti.

Ghebreyesus, çatışmaların en yoğun yaşandığı Sudan’da yaklaşık 32 bin kişinin hayatını kaybettiğini, ülke nüfusunun %30’unun yer değiştirdiğini ve 20 milyon kişinin insani yardım ve sağlık desteğine muhtaç olduğunu aktardı. Ayrıca, küresel ölçekte 122 milyon insanın çatışmalar ve krizler nedeniyle yerinden edildiğine dikkat çekti.

Sağlık hizmetlerine ve altyapısına yönelik saldırıların, çatışmanın “yeni normal” haline geldiğine işaret eden Ghebreyesus, geçtiğimiz yıl çeşitli ülkelerde ve bölgelerde 1500’den fazla saldırı gerçekleştiğini ve bunlarda 900’den fazla kişinin yaşamını yitirdiğini belirtti. Ayrıca, “Her ülkede en iyi ilaç barış ve siyasi çözümdür” ifadesiyle, barışın ve istikrarın sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından temel unsur olduğunu vurguladı.

Ghebreyesus, birçok ülkenin karşılaştığı yardım kesintileri ve insani krizlerin, sağlık sistemlerini olumsuz etkilediğine değinerek, en az 70 ülkede hastaların gerekli tedavi ve bakım imkanlarından mahrum kaldığını dile getirdi. Bu durumun, sağlık alanında sürdürülebilir çözümler ve yerel kaynaklara dayalı özyönetim modellerini hızlandırma gerekliliğini ortaya çıkardığını belirtti.

Üye ülkelerin, 2026-2027 dönemleri için 4,2 milyar dolar tutarında bütçe onayını tartıştıklarını ve bu tutarın, önerilen 5,3 milyar dolar seviyesinden %21’lik bir azalma olduğunu vurguladı. Ghebreyesus, bu bütçe ile küresel sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine ve krizlere müdahale kapasitesinin artırılmasına devam edileceğini ifade etti.

Türkiye’nin Katılımı ve Suriye ile İşbirliği

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, toplantıya katılarak açılış programında yer aldı ve özellikle yarın gerçekleştirecekleri konuşmada, ülkesinin sağlık alanındaki vizyonunu anlatacak. Ayrıca, BM Cenevre Ofisi nezdinde Diplomatik Temsilci olarak görev yapan Büyükelçi Burak Akçapar da toplantıya katıldı.

Memişoğlu, Cenevre’deki temasları sırasında, Suriye Sağlık Bakanı Musab Nizal el-Ali ile verimli bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmeye ilişkin sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, şunları dile getirdi:

“78. Dünya Sağlık Asamblesi vesilesiyle bulunduğumuz Cenevre’de, Suriye Sağlık Bakanı Sayın el-Ali ile bir araya gelerek, ülkelerimizin sağlık politikaları ve altyapı projeleri üzerine detaylı görüşmeler gerçekleştirdik. Suriye’nin yeni hükümetinin sağlık alanında izleyeceği stratejiler ve bölgesel işbirliği konularında ortak çalışmalar yapma kararlılığımızı yineledik. Her alanda olduğu gibi, sağlık alanında da Suriye ile yakın ilişkilerimizi güçlendirmeye devam edeceğiz.”

Küresel sağlık sorunlarının ve insani krizlerin detaylı şekilde tartışılacağı 78. DSA toplantısı, 26 Mayıs’ta sona erecek ve dünya genelinde sağlık alanında yeni işbirliği ve çözüm yolları geliştirilmesi amacıyla önemli bir platform olmaya devam edecek.