Dünya Genelinde Yapay Zeka Kullanımı ve Çalışanların Tutumları Üzerine Güncel Araştırma

Yapay Zeka Kullanımında Gizlilik ve Güven Sorunları Gün yüzüne çıkıyor

Uluslararası çapta gerçekleştirilen son araştırmalar, çalışanların iş yerlerinde yapay zeka (YZ) teknolojilerini kullanırken yöneticilerinden ve meslektaşlarından gizlediklerini ortaya koyuyor. Bu durum, iş ortamlarında şeffaflık, güven ve risk yönetimi gibi temel unsurların zedelenmesine neden oluyor ve yeni stratejiler gerektiriyor.

KPMG ve Melbourne Üniversitesi'nin İşbirliğiyle Hazırlanan Rapor Detayları

"Yapay Zekaya Güven, Tutumlar ve Kullanım: Küresel Araştırma 2025" başlıklı rapora göre, çalışanların %57'si, yapay zekayı kullanırken bu durumu üstlerine veya çalışma arkadaşlarına bildirmediğini beyan ediyor. Dahası, birçok çalışan, yapay zeka tarafından üretilen içeriklerle ilgili sahte beyanlarda bulunarak, kendi çalışmalarını bu araçlar tarafından oluşturulmuş gibi sunma riskini alıyorlar. Bu durum, hem etik hem de yasal açıdan ciddi sorunlar doğurabilir.

YZ Kullanımı Artarken Denetim Yetersizliği ve Güvenlik Açıkları

Dünyanın 47 ülkesinde 48 binden fazla katılımcıyla yapılan ankette, çalışanların %58'inin düzenli aralıklarla yapay zeka araçlarını kullandığı, yaklaşık üçte birinin ise haftalık kullanım seviyesine ulaştığı belirlendi. Bu yüksek oranlar, YZ teknolojilerinin iş süreçlerine entegrasyonunun hızla arttığını gösteriyor. Ancak, rapor, bu yaygın kullanımın beraberinde denetim eksikliği ve güvenlik açıkları getirdiğine dikkat çekiyor.

Uzmanlar ve Akademik Perspektifler

Melbourne Üniversitesi öğretim üyesi ve araştırmanın ortak yazarı Prof. Dr. Nicole Gillespie, iş dünyasında yapay zeka kullanımının "kontrolsüz, karmaşık ve şeffaflıktan uzak" hale geldiğini ifade ediyor. Gillespie, çalışanların bu araçlara yönelmesinde şirketlerin baskısı, yenilikçilik arzusu ve kısıtlamaların yetersizliği gibi faktörlerin etkili olduğunu vurguluyor. Ayrıca, çalışanlar, YZ'nin sağladığı verimlilik artışını fark ettikçe, şirket politikalarına rağmen bu araçları kullanmaya devam ettiklerini belirtiyorlar.

Eğitim Eksikliği ve Artan Riskler

Rapora göre, çalışanların yalnızca %47'si yapay zeka konusunda resmi eğitim almış durumda. Bu da, hataların ve yanlış kararların artmasına neden oluyor. Çalışanların:

• %66'sı YZ çıktılarının doğruluğunu kontrol etmiyor,
• %48'i hassas şirket verilerini halka açık YZ platformlarına aktarıyor,
• %56'sı ise YZ hataları nedeniyle yanlış kararlar veriyor.

KPMG'nin Küresel Güvenilir YZ Lideri Sam Gloede, bu durumun veri ihlalleri, yasal uyum sorunları ve itibara zarar verme gibi ciddi riskleri beraberinde getirdiğine dikkat çekiyor. Gloede, "Şeffaflık olmadan yapay zekanın stratejik potansiyeli tam anlamıyla gerçekleştirilemez" diyor.

Güven ve Eğitim: Çözüm Anahtarları

Raporda, yapay zekadan maksimum fayda sağlanabilmesi için, güven ortamının oluşturulması ve kapsamlı eğitim altyapısının kurulması gerektiği vurgulanıyor. Gillespie, hem temel hem de görev odaklı YZ eğitimlerinin önemine değinerek, çalışanların "hata yapmaktan korkmadan deneme yapabilecekleri, güvenli ve destekleyici öğrenme ortamlarının" şart olduğunu belirtiyor.

Gelişmekte Olan Ülkelerin Güven Konusundaki Avantajları

Yapılan araştırmalar, Hindistan, Nijerya ve Suudi Arabistan gibi gelişmekte olan ekonomilerin, yapay zekeye olan güvenin yüksek olduğu ülkeler arasında yer aldığını gösteriyor. Yüzde 82 oranıyla bu ülkelerde çalışanların YZ’ye olan güveni, gelişmiş ülkelerdeki (yüzde 65) seviyelerin oldukça üzerinde. Bu farkın temel nedenleri arasında, yüksek dijital okuryazarlık oranları ve yaygın YZ eğitimleri olduğu tahmin ediliyor.